Projects

Published at 01-07-2024
Fortepian Steinway

Firmę założył w roku 1853 w Nowym Jorku niemiecki emigrant Heinrich Eingelhard Steinweg (1797-1871), który w USA w roku 1867 przyjął nazwisko Henry E. Steinway. Początkowo produkował on w Seesen w Niemczech od lat trzydziestych XIX wieku najpierw fortepiany stołowe (square piano), a później tradycyjne pod nazwą Steinweg. Produkcję tę kontynuował w Niemczech jego najstarszy syn C.F. Theodore we współpracy z Friedrichem Grotrianem w latach 1856-1867. Amerykańska siedziba Steinwaya mieściła się pierwotnie w małym mieszkaniu na poddaszu na Manhattanie w Nowym Jorku, a później od roku 1866 w nowojorskiej dzielnicy Queens, gdzie powstała „Wioska Steinwaya” („Steinway Village”), obejmująca odlewnię, tartak, fabrykę, pocztę, przedszkole, wypożyczalnię fortepianów, ochotniczą straż pożarną, parki i mieszkania dla pracowników. Zatrudniani byli tam głównie niemieccy imigranci, a językiem urzędowym firmy był niemiecki. Pierwszy fortepian o nazwie Steinway & Sons nosił numer 483, ponieważ wcześniejsze niemieckie instrumenty tego producenta nosiły nazwę Steinweg. Fortepian ten sprzedano nowojorskiej rodzinie za sumę 500 dolarów, a obecnie znajduje się on Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.

Już w początkowych latach fortepiany przeszły wiele znaczących ulepszeń dzięki innowacjom wprowadzonym zarówno w fabryce Steinwaya, jak i w branżach pokrewnych, w oparciu o badania inżynieryjne i naukowe, w tym akustyczne. Prawie połowa ze 139 opatentowanych wynalazków firmy została opracowana przez pierwsze i drugie pokolenie rodziny Steinway. W roku 1866 firma Steinway & Sons otworzyła na Manhattanie w Nowym Jorku pierwszą własną salę koncertową (Steinway Hall).Były tam także salony wystawowe umieszczone przed wejściem do sali tak, aby publiczność mogła obejrzeć nowe instrumenty. Była to wówczas druga co do wielkości sala koncertowa w tym mieście, będąca do roku 1891 siedzibą Filharmonii Nowojorskiej. Sala ta zmieniała swoją siedzibę kolejno w latach 1925, 2013, 2014 i 2016. Druga Steinway Hall została otwarta w Londynie w 1875 roku, ze zmianą siedziby w roku 1924.

W roku 1871 po śmierci Henry’ego seniora kierownictwo firmy przejęli jego synowie C.F. Theodore i William. W tym samym roku otwarto salon sprzedaży w Londynie. W roku 1880 powstała niemiecka fabryka Steinwaya w Hamburgu wraz z salonem sprzedaży. Powodem jej powstania była odpowiedź na zapotrzebowanie na fortepiany w Europie oraz chęć uniknięcia podatków eksportowych. Kolejny punkt sprzedaży otwarto w Berlinie w 1909 roku. Instrumenty produkowane w USA przeznaczone były na rynek obu Ameryk, zaś wytwarzane w Hamburgu zasilały resztę świata. W opinii niektórych krytyków fortepiany z hamburskiej fabryki posiadają wyższe walory, niż te z nowojorskiej. Oprócz wysokiej klasy fortepianów, Steinway oferuje dwie inne firmowane przez siebie tańsze marki fortepianów sprzedawane pod nazwami Boston dla rynku klasy średniej i Essex dla rynku podstawowego, jak też pianina.

W roku 1857 Steinway rozpoczął produkcję fortepianów zdobionych artystycznie. W roku 1903 100-tysięczny fortepian Steinwaya został podarowany Białemu Domowi, a zamiast niego znalazł się tam kolejny 300-tysięczny egzemplarz z roku 1938. Znajduje się on w Pokoju Wschodnim i służył recitalom wybitnych pianistów, m.in. Vladimira Horovitza, Van Cliburna, czy Billy’ego Joela. W latach dwudziestych XX wieku firma Steinwaya włączyła się też w produkcję pianol w systemach Welte-Mignon, Duo-Art i Amplico. Podczas II wojny światowej wyprodukowano 2436 małych pianin o nazwie Victory Vertical lub GI Piano, pomalowanych na kolory oliwkowo-szare, szare, lub niebieskie, a przeznaczonych dla żołnierzy alianckich. Instrumenty te były umieszczane na statkach, lub zrzucane na spadochronach.

W roku 1988 wyprodukowany został 500-tysięczny fortepian, zaopatrzony w inskrypcje artystów i zespołów z listy Steinwaya. Sześć lat później utworzono w Hamburgu Akademię Steinwaya, gdzie szkolenie w zakresie strojenia i konserwacji instrumentów przechodzą stroiciele i technicy fortepianów z całego świata. W roku 2000 wyprodukowano 550-tysięczny fortepian, a w roku 2015 600-tysięczny w wersji limitowanej za 2,4 miliona dolarów. W roku 2003 Steinway obchodził swoje 150-lecie, co uczczono cyklem koncertów wybitnych artystów klasycznych, jazzowych i pop w nowojorskiej Carnegie Hall. Z tej okazji słynny projektant mody Carl Lagerfeld zaprojektował pamiątkowy fortepian Steinwaya z limitowanej edycji. W roku 2005 jubileusz 125-lecia świętowała fabryka w Hamburgu, co uczczono koncertem z udziałem 1800 słuchaczy oraz kolejną limitowaną edycją fortepianu.

W roku 1972 rozpoczęły się zmiany własnościowe firmy, spowodowane strajkami pracowników, długotrwałymi trudnościami finansowymi, wysokimi kosztami produkcji i brakiem zainteresowania biznesem wśród członków rodziny Steinway. Kolejni nabywcy firmy, to CBS, Steinway Musical Properties, Selmer Industries oraz Steinway Musical Instruments, produkująca również instrumenty smyczkowe, dęte i perkusyjne. Obecnie od roku 2021 właścicielem Steinwaya jest spółka Paulson & Co. W roku 2015 firma podjęła produkcję fortepianów cyfrowych w systemie Spirio na podstawie patentu austriackiego inżyniera Wayne’a Stahnke z roku 2007, będących w stanie odtwarzać utwory bez udziału pianisty. W roku 2018 udostępniono opcję nagrywania, a w roku 2024 biblioteka nagrań liczy ok. 4 tys. pozycji.

Produkowane są obecnie następujące modele fortepianów Steinwaya: S-155, M-170, O-180, A-188, B-211, C-227, D-274.

Pianina Steinwaya, to modele: P-118, V-125, K-132.

Modele fortepianów Boston, to: GP-156 PE, GP-163 PE, GP-178 PE, GP-193 PE i GP-215 PE.

Modele pianin Boston, to: UP-118 PE, UP-126 PE i UP-132 PE.

Modele fortepianów Essex, to: EGP-155, EGP-161, EGP-173, EPG-183

Modele pianin Essex, to: EUP-108, EUP-111, EUP-116 i EUP-123.

Cyfry w modelach fortepianów oznaczają długość instrumentów, a w pianinach ich wysokość. Instrumenty oferowane są w różnych wersjach kolorystycznych i sposobach wykończenia. Fortepiany Boston i Essex cechują się większą płytą rezonansową w tylnej części. Obie te marki wytwarzane są pod nadzorem Steinwaya w krajach azjatyckich.

Każdy fortepian Steinwaya składa się z ponad 12 000 części. W około 80 procentach jest on wykonany ręcznie, a jego powstanie zajmuje prawie rok. Drewno zarówno w fabryce w Hamburgu, jak i w fabryce w Queens, dojrzewa i suszy się od dziewięciu miesięcy do pięciu lat. Obecnie firma produkuje około 2600 fortepianów rocznie.

Instrumenty Steinwaya są sprzedawane w całym świecie przez ok. 200 dealerów w około 300 salonach. Specjalne znaczenie posiada dla firmy produkcja fortepianów z limitowanych wersji, projektowanych przez wybitnych i znanych artystów, z wykorzystaniem różnego rodzaju drewna i innych cennych materiałów. W posiadaniu Steinwaya jest ogólnoświatowy „bank fortepianów”, z którego występujący pianiści, zwłaszcza artyści Steinwaya, mogą wybrać fortepian o preferowanej przez siebie charakterystyce dotyku i brzmieniu do wykorzystania podczas koncertu, nagrania lub trasy koncertowej. Steinway przygotowuje, stroi i dostarcza wybrany przez wykonawcę fortepian do wyznaczonej sali koncertowej lub studia nagraniowego na koszt wykonawcy. „Bank fortepianów” składa się obecnie z ponad 300 instrumentów Steinwaya o łącznej wartości ponad 15 milionów dolarów.

Firma Steinway & Sons w latach 70-tych XIX wieku stworzyła program o nazwie Artyści Steinwaya. Pierwszym artystą mającym monopol na wykorzystanie fortepianów Steinwaya był rosyjski pianista Anton Rubinstein. Podczas tournee po Ameryce wraz z Henrykiem Wieniawskim w latach 1872-1873 dał on 215 koncertów w ciągu 239 dni, co było także sukcesem firmy. Kolejnym pianistą, który wykorzystywał podczas amerykańskich tournee wyłącznie fortepiany Steinwaya, był Ignacy Jan Paderewski. Podczas jednego z nich odbyło się 107 koncertów w ciągu 117 dni. Obecnie artystami Steinwaya jest ponad 1800 pianistów. Reprezentuj oni różne gatunki muzyki, takie jak klasyka, jazz, pop i rock. Nie otrzymują oni za to wynagrodzenia, ale są zobowiązani do zachowania wyłączności wykorzystania instrumentów Steinwaya w koncertach i nagraniach. Warto wymienić następujących Artystów Steinwaya, takich jak np.: Sergiusz Rachmaninow, George Gershwin, Vladimir Horovitz, Irving Berlin, Cole Porter, Billy Joel, Emil Gilels, Arturo Benedetti Michelangeli, Alfred Brendel, Maurizio Pollini, Marta Argerich, Daniel Barenboim, Ivo Pogorelich, Evgeny Kissin, Diana Krall, Lang Lang, Yundi Li, Yuja Wang. Polscy Artyści Steinwaya, to m.in.: Ignacy Jan Paderewski, Artur Rubinstein, Adam Harasiewicz, Piotr Paleczny, Krystian Zimerman, Ewa Pobłocka, Piotr Anderszewski, Rafał Blechacz.

Ważnym obszarem zainteresowania firmy jest program All-Steinway School, związany z zaopatrzeniem szkół muzycznych i wyższych uczelni w fortepiany i pianina Steinwaya. Warunkiem jest zaopatrzenie instytucji w te instrumenty co najmniej w 90 procentach. Spośród uczelni objętych tym programem można wymienić m.in.: Oberlin Conservatory of Music w Ohio, Yale School of Music przy Uniwersytecie Yale, Curtis Institute of Music w Pensylwanii, Royal Holloway, University of London, Crane School of Music w stanie Nowy Jork, University of Cincinnati w Ohio, University of Melbourne w Australii, Centralne Konserwatorium Muzyczne w Pekinie. Obecnie na świecie istnieje ponad 190 szkół All-Steinway.

Równie ważne dla firmy jest zaopatrzenie w fortepiany Steinway & Sons prestiżowych międzynarodowych konkursów pianistycznych. Do konkursów takich, wykorzystujących wyłącznie fortepiany Steinwaya należą m.in.: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Cleveland, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Van Cliburna w Fort Worth w Teksasie, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. J.S. Bacha w Lipsku w Niemczech, Międzynarodowy Konkurs Muzyczny Królowej Elżbiety w Brukseli w Belgii, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Busoniego w Bolzano we Włoszech, Międzynarodowy Konkurs im. Long-Thibaud w Paryżu we Francji.

Znacząca dla potwierdzenia najwyższej klasy fortepianów Steinway & Sons była opinia wybitnego węgierskiego kompozytora i jednego z największych w historii pianistów wirtuozów Franza Liszta, który w 1883 roku napisał w liście do Steinwaya: „Nowy fortepian Steinwaya jest chwalebnym arcydziełem pod względem mocy, brzmienia, jakości śpiewu i doskonałych efektów harmonicznych, zachwycając nawet moje stare zmęczone fortepianem palce. Nieustające sukcesy pozostają piękną cechą światowej sławy firmy Steinway & Sons. Ze względu na moją nieznajomość mechanizmu budowy fortepianu mogę jedynie pochwalić wspaniały wynik w zakresie głośności i jakości dźwięku.”

["The new Steinway grand is a glorious masterpiece in power, sonority, singing quality, and perfect harmonic effects, affording delight even to my old piano-weary fingers. Ever continuing success remains a beautiful attribute of the world-renowned firm of Steinway & Sons. Owing to my ignorance of the mechanism of piano construction I can but praise the magnificent result in the volume and quality of sound."]1

Firma Steinway & Sons zdobyła wiele nagród krajowych i międzynarodowych. Są to m.in.:

• W 1855 roku pierwsza nagroda na targach Metropolitan Mechanics Institute w Waszyngtonie, 
• W 1855 roku złoty medal na targach American Institute w nowojorskim Crystal Palace. Reporter tak napisał: „Ich fortepiany stołowe charakteryzują się wielką siłą brzmienia, głębią i bogactwem basu, pełną łagodnością w środkowym rejestrze i genialną czystością w wysokich tonach, dzięki czemu skala jest idealnie równa i wyjątkowo melodyjna w całym asortymencie. W dotyku są wszystkim, czego można sobie życzyć.”
• Od 1855 do 1862 roku fortepiany Steinwaya otrzymały 35 medali w samych Stanach Zjednoczonych i od tego czasu Steinway wystawiał swoje fortepiany wyłącznie na wystawach międzynarodowych.
• W 1862 roku pierwsza nagroda na Międzynarodowej Wystawie w Londynie za dwa fortepiany stołowe i dwa tradycyjne. Dwa z nich zostały przekazane do Liverpoolu, a dwa do Londynu.
• W 1867 roku trzy medale, w tym Wielki Złoty Medal Honorowy (Grand Gold Medal of Honor) na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu za wyjątkową stylistykę i jakość wykonania. Była to pierwsza amerykańska firma, która uzyskała tak wysokie wyróżnienie. Firma uzyskała także honorowe członkostwo w Société Nationale des Beaux-Arts. Nagrody zdobyte w Europie zwiększyły popyt na fortepiany Steinwaya, co było powodem, dla którego rodzina rozważała otwarcie sklepu w Londynie. Międzynarodowa Wystawa w Paryżu ustanowiła firmę Steinway jako wiodącego producenta fortepianów dostępnych w Europie.
• W 1876 roku na Wystawie Stulecia w Stanach Zjednoczonych Steinway otrzymał dwie najwyższe nagrody i certyfikat sędziów z oceną 95,5 punktów na 96 możliwych.
• W 1885 roku Steinway otrzymał złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków w Londynie i złoty medal londyńskiego Królewskiego Towarzystwa Sztuki.
• W 1996 roku Steinway został Firmą Roku magazynu „The Music Trade”. Nagroda została przyznana w uznaniu „ogólnych wyników firmy Steinway, jakości produktów o wartości dodanej, dobrze przeprowadzonego programu promocyjnego i zdyscyplinowanej dystrybucji, które przyniosły najbardziej imponujące wyniki w całej branży muzycznej.”
• W 2007 roku Narodowy Medal Sztuki został przyznany Henry’emu Z. Steinwayowi i wręczony przez prezydenta USA George’a W. Buscha podczas ceremonii w Pokoju Wschodnim w Białym Domu. Henry Z. Steinway otrzymał tę nagrodę „za zaangażowanie w zachowanie i promowanie wysokiej jakości rzemiosła i wykonawstwa, jako mecenas sztuki i orędownik muzyki oraz edukacji muzycznej, a także za kontynuowanie wspaniałej tradycji fortepianów Steinwaya.”
• W 2014 roku firma Steinway otrzymała nagrodę Red Dot za wzornictwo produktu limitowanej edycji fortepianu Arabesque . Jury napisało: „Projekt Arabesque zachwyca elegancją i indywidualnością. Tym samym doskonale uzupełnia wysokiej klasy linię produktów tej renomowanej wytwórni.” Steinway uzyskał dotąd 139 patentów użytych w produkcji fortepianów, pierwszy w 1857 roku. Najważniejsze z nich, to:
• Patent nr 26 532 (20 grudnia 1859): Struny basowe są naciągnięte nad strunami wiolinowymi w ujęciu krzyżowym, aby zapewnić większą długość i jakość dźwięku. Wynalazek zdobył pierwszą nagrodę na Międzynarodowej Wystawie w Londynie w 1862 roku. Obecnie wynalazek ten jest standardową cechą konstrukcji wszystkich produkowanych fortepianów.
• Patent nr 126 848 (14 maja 1872): podwójne zawieszenie struny na zasadzie umożliwienia swobodnego brzmienia części struny bezpośrednio przed i za faktycznie uderzonym odcinkiem. Efektem jest duża rozpiętość i pełnia brzmienia, będąca jedną z cech charakterystycznych fortepianów Steinwaya.
• Patent nr 127 383 (28 maja 1872): żeliwna rama opiera się na drewnianych kołkach, nie dotykając płyty rezonansowej. Jest lekko zakrzywiona, tworząc duże wgłębienie pomiędzy ramą a płytą rezonansową. Wnęka ta działa jako wzmocnienie rezonansu instrumentu.
• Patent nr 156 388 (27 października 1874): wynalazek środkowego pedału fortepianu o nazwie sostenuto. Pedał ten daje pianiście możliwość przetrzymywania wybranych dźwięków poprzez utrzymanie jednego lub wielu tłumików w pozycji otwartej, dzięki czemu struny mogą nadal brzmieć, podczas gdy inne dźwięki można grać bez rezonowania. Pedał sostenuto został udoskonalony na podstawie wniosku patentowego M. Waldo Hanchett z Syracuse w stanie Nowy Jork.
• Patent nr 170 645 (30 listopada 1875): pilot dźwigni repetycyjnej firmy Steinway , znany również jako śruba Capstan Screw, podnoszący części, które poruszają młotek w kierunku struny. Urządzenie to można było łatwo regulować, ale co ważniejsze, pozwalało ono na szybkie oddzielenie repetycji od klawiszy, co znacznie uprościło serwisowanie fortepianu.
• Patent nr 233 710 (26 października 1880): dotyczy mostka przenoszącego wibracje strun na płytę rezonansową. W fortepianie Steinwaya mostek składa się z pionowo sklejonych warstw. Dzięki tej ciągłości dźwięk przechodzi przez mostek na całej jego długości, co zapewnia łatwe powstawanie i pełne przenoszenie wibracji.
• Patent nr 314 742 (31 marca 1885): rama fortepianów Steinway produkowanych w Hamburgu składa się z warstw twardego klonu i mahoniu, a rama fortepianów Steinway produkowanych w Queens w Nowym Jorku składa się tylko z warstw twardego klonu. Warstwy są prasowane w jedną całość podczas jednej operacji.
• Patent nr 2 051 633 (18 sierpnia 1936): dotyczy płyty rezonansowej przypominającej membranę. Specjalny profil, stopniowo zwężający się od środka do krawędzi, zapewnia dużą elastyczność i swobodniejsze wibracje na całej przestrzeni.
• Patent nr 3 091 149 (28 maja 1963): dotyczy blokady kołków zaprojektowanej tak, aby dłużej utrzymywać nastrojenie fortepianu. Siedem warstw twardego klonu skleja się ze sobą w ten sposób, że każda kolejna warstwa jest ułożona pod kątem 45 stopni do poprzedniej.

Firma Steinway & Sons należy bez wątpienia do największych na świecie potentatów w zakresie produkcji fortepianów, pomimo konkurencji firm japońskich, austriackich, niemieckich, włoskich, czy czeskich. Jest to marka najczęściej wybierana przez wybitnych pianistów z całego świata, instytucje muzyczne, konkursy muzyczne oraz imprezy artystyczne. Poważną alternatywę dla artystów stanowią obecnie instrumenty elektroniczne, jednakże tradycyjne instrumenty akustyczne ze względu na swoje wyjątkowe walory brzmieniowe są nie do zastąpienia.

prof. Mariusz Dubaj
Krasnystaw, marzec/maj 2024 r. 

1Saffle, Michael; Deaville, James, eds. (1997). New Light on Liszt and His Music: Essays in Honor of Alan Walker’s 65th Birthday. Franz Liszt Studies Series. Vol. 6. Pendragon Press. p. 316 ISBN 978-0945193739.

 

Fortepian Steinway

Author: Muzeum Regionalne w Krasnymstawie
Back
Najnowsze wydarzenia
Recent events
Wirtualne zwiedzanie
Virtual tour
Galeria
Krasnystaw Gallery
Wystawy
Exhibitions