Wystawa THEATRUM SACRUM prezentuje dotychczasowe działania konserwatorskie jakie podjęło Muzeum KUL w celu ratowania sakralnego dziedzictwa – głównie rzeźb, które w różnych okolicznościach trafiały do katolickiego uniwersytetu. Dzięki różnorodności dzieł ekspozycja jest niezwykłym, pełnym dynamiki i nieoczekiwanych zwrotów akcji barokowym theatrum sacrum. Jego aktorami są stworzone ku chwale Boga – nierzadko przez najznamienitszych twórców tamtych czasów – zastępy aniołów i świętych.

Trzon prezentacji stanowią pełnoplastyczne barokowe rzeźby sakralne, które tworzą dziś jedną z największych i równocześnie najwartościowszych kolekcji nowożytnej plastyki ołtarzowej w Polsce. Większość z figur powstała w puławskich pracowniach Johanna Eliasa Hoffmanna (ok. 1690-1751) i jego kontynuatorów – Sebastiana Zeisla (czynny 1745 – ok. 1780) oraz Johanna Ferdinanda Kargiera (czynny ok. 1743-1785). Do KUL przekazane zostały w 1956 r. za zgodą Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zbiorów przy Ministerstwie Kultury i Sztuki.

Na uwagę zasługują dzieła rzeźbiarzy Georga Schrötera (1650-1717) i o pokolenie młodszego Antona Dorazila (około 1695-1759), powstałe w kręgu mecenatu krzeszowskich cystersów. W przypadku nadnaturalnej wielkości figury unoszącego się Chrystusa dłuta pierwszego z przytoczonych tu artystów mamy wedle wszelkiego prawdopodobieństwa do czynienia z elementem rzeźbiarskiego wystroju jednej z kaplic Drogi Krzyżowej w Krzeszowie. Rzeźby pochodzą z daru Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej, przekazane do KUL w 1956 r.

Na ekspozycji znalazły się także figury gotyckie Madonn z Dzieciątkiem oraz gotycka szafa ołtarzowa, aby zrównoważyć niejako dynamikę baroku. Owe rzeźby z pracowni śląskich również pochodzą z wrocławskiego daru z 1956 r. Ciekawym uzupełnieniem wystawy jest niewielki, ale ciekawy zbiór nowożytnego malarstwa. Miejsce szczególne zajmuje w nim obraz Pokłon pasterzy namalowany najprawdopodobniej w kręgu włoskiego malarza Giorgia Gandiniego del Grano (kon. XV w. – 1538) podług kompozycji genialnego Antonia Allegriego da Correggio. Mocno zniszczone dzieło poddane zostało w ostatnich latach bardzo złożonym pracom konserwatorskim. Ponadto prezentowane są obrazy św. Antoniego oraz św. Jana Kantego oraz karpacka ikona św. Jerzego. Warto także zwrócić uwagę na unikatowy w skali kraju XVIII-wieczny krucyfiks – luksusowa pamiątka z pielgrzymki do Ziemi Świętej.

Zabytki, które trafiły do zbiorów KUL, w większości zachowały się w formie częściowych destruktów, z ubytkami elementów rzeźbiarskich i warstw wykończeniowych. Przeprowadzona została więc konserwacja zachowawcza, która nie zmierzała do ukrycia zniszczeń, a miała wydobyć i podkreślić wartości historyczne, artystyczne, dokumentacyjne i estetyczne.

tekst: Muzeum KUL