Kapliczki Ziemi Krasnostawskiej

Kapliczki Ziemi Krasnostawskiej - Żdżanne

Kapliczki Ziemi Krasnostawskiej - Żdżanne

Żdżanne (gmina Siennica Różana)

Lokalizacja: przy drodze nr 843, nieopodal kościoła pw. Michała Archanioła
Typ kapliczki/materiał budowlany: arkadowa, murowana, z palonej cegły, otynkowana
Czas powstania kapliczki/rzeźby: po 2000 roku (przebudowana)/ II połowa XIX wieku
Stan zachowania kapliczki: bardzo dobry
Stan zachowania rzeźby: średni
Budowniczy kapliczki: nieznany
Autor rzeźby: nieznany
Fundator: Adolf Smorczewski (?)

Miejscowość Żdżanne pierwotnie była zasiedlona przez osadników z Wołoszczyzny, a jej nietypową nazwę można łączyć właśnie z wołoskim żywiołem. Jest to obszar, gdzie przez stulecia mieszały się kultury i religie, choć nie zawsze była to pokojowa koegzystencja. Historia kapliczki nepumuckiej w Żdżannem jest tego przykładem.

W roku 1875, gdy władze carskie zdecydowały o likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, służący do tego momentu unitom kościół został przekształcony w cerkiew prawosławną. Jeden z popów, który objął parafię, nazwiskiem Możarowski starał się aktywnie zwalczać katolicyzm, m.in. niszcząc kapliczkę i wcześniejszą rzeźbę Jana Nepomucena. Wywołało to sprzeciw unitów, którzy, korzystając ze wsparcia dziedziczki (najprawdopodobniej była to żona właściciela tamtejszych ziemi Adolfa Smorczewskiego, Anna Felicja de domo Waliszewska) pewnej nocy odbudowali kapliczkę, a nową figurę świętego przywieźli z niedalekich Depułtycz. Kolejnego dnia pop wrzucił rzeźbę do pobliskiego stawu, skąd wierni wydobyli ją i wstawili z powrotem do kapliczki. Sytuacja ta powtarzała się kilkukrotnie i wygląda na to, że koniec końców pop postanowił odpuścić.

Oprócz występującego kolejny raz motywu „topienia świętego”, ta na wpół legendarna opowieść może być echem faktycznych wydarzeń związanych z religijnym konfliktem. Adolf Smorczewski angażował się w obronę wyznania unickiego. Jego stosunek do Rosji obrazuje malowidło ołtarzowe w kościele w Żdżannem, którego nawiasem mówiąc, jest autorem. Jest na nim przedstawiony Michał Archanioł, trzymający nogę na głowie szatana, przedstawionego jako carski żołnierz w charakterystycznej czapce.

Obecna kapliczka jest w zasadzie nowa, została odbudowana po tym jak uległa uszkodzeniu w wypadku komunikacyjnym. Rzeźba św. Jana Nepomucena pochodzi z XIX wieku i najprawdopodobniej jest dziełem nieznanego z nazwiska stolarza, autora ołtarza w kościele w Żdżannym, a pracującego dla Adolfa Smorczewskiego.

Autor: Muzeum Regionalne w Krasnymstawie
Powrót
Wirtualne zwiedzanie
Wirtualne zwiedzanie
Galeria
Galeria Dawny Krasnystaw
Wystawy
Wystawy
Najnowsze wydarzenia
Najnowsze wydarzenia